SZANOWNI RODZICE !
CZYM JEST PROCES ADAPTACJI ?
Przygodę z przedszkolem w grupach młodszych zawsze rozpoczynamy procesem zwanym adaptacją. Okres adaptacyjny to czas, kiedy dzieci przyzwyczajają się do nowej sytuacji i zasad panujących w przedszkolu. W proces ten angażuje się wiele osób - od całego personelu przedszkola, po (prawdopodobnie ) całą rodzinę z rodzicami na czele.
CO WPŁYWA NA PROCES ADAPTACJI I OD CZEGO ZALEŻY JEJ PRZEBIEG ?
Z procesem adaptacji ściśle wiąże się definicja gotowości przedszkolnej. To ogromnie ważne, aby dziecko, rozpoczynając przygodę z przedszkolem było na to gotowe psychicznie. Gotowość przedszkolna jest najprościej mówiąc dojrzałością do rozstania z rodzicami, funkcjonowania w grupie i nawiązywania więzi społecznych, a także nauki samodzielności i asertywności. Ogólnie przyjęto, że trzeci rok życia dziecka jest właśnie tym wiekiem, w którym dziecko osiąga dojrzałość i jest gotowe na pójście do przedszkola. To właśnie ten wiek pozwala już na wdrożenie czynności edukacyjnych. Jednak nie można zakładać, że każdy trzylatek ma gotowość przedszkolną.
JAK TO WYGLĄDA Z PUNKTU WIDZENIA RODZICA / NAUCZYCIELA ?
Z doświadczenia wiemy ( i jest to doświadczenie nauczycielskie i rodzicielskie ), że gotowość przedszkolna dotyczy nie tylko dzieci. Rodzice także przeżywają rozstanie, a często też fakt, że pozostawiając dziecko w przedszkolu tracą kontrolę nad sytuacją. Pojawiają się wówczas wątpliwości i pytania, a czasami nawet wyrzuty sumienia : Czy moje dziecko sobie poradzi ? Czy będzie tam zadowolone ? Czy będzie płakało ? Kto go utuli ? Przecież ja go zostawiam i nawet nie mam możliwości sprawdzenia, jak się czuje. To są normalne uczucia i wątpliwości, które towarzyszą wszystkim rodzicom. Proszę jednak pamiętać, że dziecko w przedszkolu nie zostaje samo. Jest w grupie pełnej rówieśników - kolegów i koleżanek, którzy znają się na księżniczkach, smokach i wyścigówkach lepiej niż rodzice, a w dodatku potrafią się godzinami bawić, śmiać i to się im wcale nie nudzi ! - Czyż to nie jest idealne środowisko dla dziecka ? Ponad to nad grupą przedszkolną czuwa wiele osób ( z nauczycielkami na czele ), którzy zrobią wszystko, aby dziecko czuło się bezpiecznie i aby jego wszystkie potrzeby były zapewnione, a zapisanie dziecka do przedszkola jest naturalnym etapem w życiu dzieci i rodziców.
CZY PAŃSTWA DZIECKO JEST GOTOWE ?
Nie da się tego sprawdzić pierwszego dnia. Nie da się także ocenić tego w pierwszym tygodniu. Ocena gotowości przedszkolnej wymaga czasu i obserwacji. Szczególne istotne są w tym przypadku kontakty społeczne. Czy dziecko ma potrzebę wchodzenia w interakcje, czy chce przebywać wśród innych dzieci. Tutaj trzeba zaznaczyć, że dziecko na początku nie potrafi współdziałać, trudno będzie mu się komunikować i nawiązywać kontakt, ale to powinno zmienić się z biegiem czasu. Dziecko, które osiągnęło gotowość przedszkolną to takie dziecko, które jest ciekawe, obserwuje co robi grupa i w co się bawi nawet jeśli jeszcze nie uczestniczy w tej zabawie. Duży wpływ na gotowość przedszkolną ma samodzielność. Nie chodzi o to, aby dziecko ze wszystkim radziło sobie samo, ale o to, by próbowało sobie radzić. Z doświadczenia wiemy, że dzieci, które potrafią samodzielnie skorzystać z toalety, samodzielnie ubrać buty, czy kurtkę - czują się pewniejsze siebie, a co za tym idzie czują się bezpieczniej. Dlatego warto wyposażyć szafkę dziecka w ubranka luźniejsze, dresowe, wygodne i takie, które łatwo będzie ubrać i zdjąć. Podobnie buty dziecka powinny być wygodne i łatwe w obsłudze. Warto zaznaczyć w tym miejscu, że w przedszkolu nauczyciel zawsze chętnie pomoże dziecku w każdej czynności, pod warunkiem, że dziecko poinformuje go o tym. Czasami w grupie liczącej ponad 20 dzieci można nie zauważyć takiego momentu. Komunikacja między nauczycielem, a dzieckiem jest ogromnie ważna i należy ją kształtować od samego początku. Jeśli dziecko będzie widziało w nauczycielu osobę, która zawsze mu pomoże - będzie mu łatwiej o taką pomoc poprosić zakomunikować, że z daną czynnością sobie nie radzi. Bardzo istotny jest tutaj fakt, że obraz nauczyciela ( w dziecięcych oczach ) tworzy nie tylko sam nauczyciel ( swoim zachowaniem ), ale także rodzic.
JAK POMÓC DZIECKU W CZASIE ADAPTACJI ?
Proces adaptacji bywa trudnym czasem dla wszystkich : dla dziecka, dla rodziców i dla nauczyciela. Może trwać długo lub krótko, może być trudny lub bardzo łatwy. Nie ma gotowej recepty na ten czas. Za każdym razem adaptacja wygląda inaczej, a największy wpływ na czas jej trwania ma współdziałanie rodziców - nauczycieli i dziecka. Tutaj bardzo pomaga konsekwencja i rutyna, czyli organizowanie całego procesu wstawania, ubierania się i przyjścia do przedszkola zawsze w taki sam sposób i mniej więcej o tej samej porze - bez pośpiechu.
Proces adaptacji ułatwia też informowanie dziecka o czasie. Dzieci nie wykształtowały jeszcze poczucia czasu. Warto więc poinformować dziecko : Przyjdę po obiadku. Wtedy nauczyciel, za każdym razem, gdy dziecko zapyta, kiedy przyjdzie mama, czy tata odpowie : Jeszcze plac zabaw, obiad i mama ! - to naprawdę uspokaja.
Bardzo ważne jest, aby podczas trwania adaptacji przedszkolnej nie wprowadzać dziecku żadnych większych zmian w życiu. Nie rozstajemy się w tym czasie ze smoczkiem czy ulubioną maskotką, pieluszką.
Dziecko na proces adaptacji reaguje w różny sposób. Może zdarzyć się tak, że dziecko spało samo i zasypiało samodzielnie, a w trakcie adaptacji zapragnie powrócić na łóżko rodziców. Dziecko może budzić się w nocy mimo, że wcześniej tego nie robiło, może częściej korzystać z toalety, mniej jeść, częściej płakać. Tego oczywiście nie wolno lekceważyć, ale trzeba dać temu czas i szanować takie emocje. Adaptacja jest dla dziecka bardzo męczącym procesem. Wymaga umiejętności odbierania wielu bodźców na raz, umiejętności współdziałania w grupie rówieśniczej ( a więc też dzielenia się zabawkami ), a co najtrudniejsze wymaga rozstania z rodzicami, czego dzieci często nawet nie chcą zaakceptować. Dlatego najważniejsze jest wsparcie rodziców, wyrozumiałość, szanowanie uczuć dziecka i czas, który w tej sytuacji czyni cuda.
NA ZAKOŃCZENIE ...
Szanowni Państwo, aby Państwa dziecko było w przedszkolu szczęśliwe i prawidłowo się rozwijało - konieczna jest współpraca dwóch ekspertów. Pierwszym ekspertem są rodzice - nikt nie zna dziecka, tak dobrze, jak mama i tata. Drugim ekspertem jest nauczyciel. Jedna i druga strona kieruje się miłością i dąży do celu, którym jest prawidłowy rozwój dziecka. Kiedy dwie strony mają jeden cel współdziałanie staje się kluczem do sukcesu.